"Karpaty Łączą – tradycyjne pasterstwo jako forma czynnej ochrony zagrożonych gatunków i siedlisk przyrodniczych w Karpatach."

(Karpaty Łączą - Tradycyjne Pasterstwo)

Projekt realizowany jest przez Centrum UNEP/GRID-Warszawa (Zakład Narodowej Fundacji Ochrony Środowiska) we współpracy z Ogólnopolskim Towarzystwem Ochrony Ptaków.

Głównym celem projektu jest utrzymanie i poprawa stanu półnaturalnych nieleśnych ekosystemów górskich łąk i muraw w polskiej części Karpat jako miejsc występowania zagrożonych gatunków i siedlisk przyrodniczych.

CELE SZCZEGÓŁOWE PROJEKTU:

1) czynna ochrona in situ półnaturalnych nieleśnych ekosystemów górskich łąk i muraw w polskiej części Karpat oraz występujących tam zagrożonych siedlisk przyrodniczych oraz gatunków ptaków poprzez tradycyjny wypas owiec (połączony z wykaszaniem) prowadzony na wybranych halach położonych w województwach małopolskim i śląskim – w tym wstępna inwentaryzacja przyrodnicza i monitoring przyrodniczy efektu ekologicznego prowadzonych działań;

2) wsparcie tradycyjnej, zrównoważonej, ekstensywnej gospodarki pasterskiej w polskich Karpatach, jako skutecznego i sprawdzonego narzędzia czynnej ochrony przyrody, w celu zapewnienia trwałości efektu ekologicznego;

3) upowszechnianie dobrych praktyk czynnej ochrony przyrody poprzez tradycyjne pasterskie użytkowanie ziemi, wypracowanych w regionie karpackim w trakcie dotychczas realizowanych przedsięwzięć (patrz poniżej: komplementarność projektu).

4) zwiększenie świadomości odnośnie roli i znaczenia różnorodności biologicznej terenów górskich, w celu ich pełniejszego zaangażowania w jej ochronę – szkolenia, seminaria itp. działania informacyjno-promocyjne i edukacyjne. Kluczową grupą odbiorców będą samorządy gmin karpackich, do których zadań należą kwestie ładu przestrzennego, ochrony środowiska i przyrody.

OCZEKIWANE EFEKTY EKOLOGICZNE PROJEKTU:

1) utrzymanie i poprawa stanu półnaturalnych nieleśnych ekosystemów górskich łąk i muraw, w tym cennych przyrodniczo muraw bliźniczkowych (*6230) oraz łąk mieczykowo-mietlicowych (6520), na wybranych halach;

2) utrzymanie i poprawa stanu siedlisk lęgowych i żerowisk wybranych gatunków ptaków.

Należy wziąć pod uwagę, że w odniesieniu do ptaków właściwy efekt ekologiczny należy rozpatrywać w długiej skali czasu, a nie w skali realizacji projektu. Projekt pozwoli zachować otwarty charakter siedlisk nieleśnych, stanowiących lęgowisko i miejsce żerowania rzadkich i zagrożonych gatunków ptaków, istotnie wspierając trwałe zachowanie ich populacji w regionie Karpat.

Wyniki monitoringu projektowego pozwolą wypracować optymalny schemat wypasu, uwzględniający potrzeby ochrony różnych elementów przyrodniczych, w tym ptaków. Rekomendacje dotyczące wypasu będą mogły być wdrażane nie tylko na polanach projektowych, ale także w innych miejscach gdzie prowadzona jest działalność pasterska, w istotny sposób wspierając proprzyrodniczą funkcję wypasu w całych Karpatach.

Okres realizacji:

1 stycznia 2018 r. – 31 grudnia 2021 r. (4 lata; początkowo zakładany czas realizacji wynosił 3 lata, do 31 grudnia 2020 roku, jednak w związku z pandemią choroby COVID-19 projekt został wydłużony o 12 miesięcy)

Obszar realizacji:

Projekt ma charakter ponadregionalny. Planujemy działania na wybranych 16 halach w polskiej części Karpat, na terenie województw małopolskiego i śląskiego, w większości położonych na obszarach lub w bezpośrednim sąsiedztwie ostoi Natura 2000: Beskid Śląski, Beskid Żywiecki, Torfowiska Orawsko-Nowotarskie, Pasmo Policy, Ostoja Gorczańska.

Gatunki i siedliska przyrodnicze:

W projekcie planujemy działania zorientowane na czynną ochronę następujących:

1) 2 siedlisk przyrodniczych:

• 6230 – Bogate florystycznie górskie i niżowe murawy bliźniczkowe;
• 6520 – Górskie łąki konietlicowe użytkowane ekstensywnie;

2) 13 gatunków ptaków związanych z terenami otwartymi:

• cietrzew Tetrao tetrix
• czajka Vanellus vanellus
• derkacz Crex crex
• bocian czarny Ciconia nigra
• orlik krzykliwy Clanga pomarina
• orzeł przedni Aquila chrysaetos
• puchacz Bubo bubo
• sóweczka Glaucidium passerinum
• puszczyk uralski Strix uralensis
• gąsiorek Lanius collurio
• siwerniak Anthus spinoletta
• świergotek łąkowy Anthus pratensis
• drozd obrożny Turdus torquatus

Komplementarność projektu:

Planowane przedsięwzięcie będzie komplementarne z:

1) zapisami planów zadań ochronnych (PZO) wymienionych powyżej obszarów Natura 2000, na których będą realizowane działania projektowe;

2) innymi projektami i/lub programami o tematyce zbieżnej z celami i zakresem planowanego projektu, zrealizowanymi dotychczas (lub realizowanymi obecnie) w polskiej części Karpat, takimi jak m. in.:

a) Karpaty Łączą – mechanizm konsultacji i współpracy dla wdrażania Konwencji Karpackiej (którego liderem było Centrum UNEP/GRID-Warszawa – finansowanie
ze środków Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy, 2012-2016);

b) Ptaki Karpat (którego liderem było Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków – finansowanie ze środków Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy, 2011-2015);

c) LIFE12 NAT/PL/000081 Ochrona zbiorowisk nieleśnych na terenie Beskidzkich Parków Krajobrazowych (2013-2017);

d) Program Owca Plus (RPO Woj. Śląskiego – 2007- ...).

 

BUDŻET PROJEKTU: 3 302 829,82 PLN

WKŁAD FUNDUSZY EUROPEJSKICH: 2 752 009,20 PLN

 

Projekt realizowany jest zgodnie z ideą "Karpaty Łączą", która narodziła się w 2012 roku wraz z projektem "Karpaty łączą – mechanizm konsutacji i współpracy dla wdrażania Konwencji Karpackiej".

Więcej o idei "Karpaty Łączą" TUTAJ